ACHARYA KRIPLANI

આચાર્ય કૃપલાણી 

 •તાજેતરમાં, વડા પ્રધાને આચાર્ય કૃપલાણીને તેમની જન્મજયંતિ (11 નવેમ્બર) પર શ્રદ્ધાંજલિ આપી હતી.

 પરિચય:

• તેમનો જન્મ 11 નવેમ્બર, 1888ના રોજ સિંધ (હૈદરાબાદ)માં થયો હતો.

• તેમનું મૂળ નામ જીવતરામ ભગવાનદાસ કૃપલાણી હતું, પરંતુ તેઓ આચાર્ય કૃપલાણી તરીકે જાણીતા હતા.  તેઓ સ્વતંત્રતા સેનાની, ભારતીય રાજકારણી અને શિક્ષણશાસ્ત્રી હતા.

 શિક્ષણશાસ્ત્રી:

 •1912 થી 1927 સુધી, તેમણે સ્વતંત્રતા ચળવળમાં સંપૂર્ણ રીતે જોડાતા પહેલા વિવિધ સ્થળોએ શિક્ષણ આપ્યું.

• 1922 ની આસપાસ, જ્યારે તેઓ મહાત્મા ગાંધી દ્વારા સ્થાપિત ગુજરાત વિદ્યાપીઠમાં અધ્યાપન કાર્ય કરતા હતા, ત્યારે તેમને 'આચાર્ય' ઉપનામ મળ્યું હતું.

 પર્યાવરણવાદી:

 •કૃપલાણી જી વિનોબા ભાવે સાથે 1970 ના દાયકામાં પર્યાવરણીય સંરક્ષણ અને બચાવ પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ હતા.

 સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં યોગદાન :

 •તેઓ અસહકાર ચળવળ (1920-22) અને સવિનય કાનૂન  ભંગ (1930 માં શરૂ થયેલ) અને ભારત છોડો ચળવળ (1942) નો એક ભાગ હતા.

• તેઓ સ્વતંત્રતા સમયે ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ (INC) ના પ્રમુખ હતા.  તેમણે ભારતની વચગાળાની સરકાર (1946-1947) અને ભારતની બંધારણ સભામાં યોગદાન આપ્યું.

રાજકીય જીવન:

• તેમણે આઝાદી પછી કોંગ્રેસ છોડી દીધી અને કિસાન મઝદૂર પ્રજા પાર્ટી (KMPP) ના સ્થાપકોમાંના એક બન્યા.

• તેઓ પ્રજા સમાજવાદી પક્ષના સભ્ય તરીકે 1952, 1957, 1963 અને 1967માં લોકસભામાં ચૂંટાયા હતા.

 •તેમણે ભારત-ચીન યુદ્ધ (1962) પછી તરત જ 1963માં લોકસભામાં પ્રથમ વખત અવિશ્વાસનો પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો હતો.

 • 1963 માં, સુચેતા ક્રિપલાણી (કોંગ્રેસના નેતા) ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી બન્યા હતા જેઓ દેશના પ્રથમ મહિલા મુખ્યમંત્રી હતા. જ્યારે તેમના પતિ આચાર્ય ક્રિપલાણી કોંગ્રેસના વિરોધી રહ્યા.

• તેઓ નેહરુની નીતિઓ અને ઈન્દિરા ગાંધીના શાસનની ટીકા કરતા હતા.  ઈમરજન્સી (1975) દરમિયાન તેમની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.

 •તેમની આત્મકથા 'માય ટાઈમ્સ' 2004માં મરણોત્તર પ્રકાશિત થઈ હતી.