નવેમ્બર ૨૦૨૪ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી કરંટ અફેર્સ

નવેમ્બર ૨૦૨૪ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી 

IIT કાનપુરે 'અનલક્ષ્ય' સ્ટીલ્થ ટેક્નોલોજી વિકસાવી

નવેમ્બર 28, 2024

• IIT કાનપુરે 'અનલક્ષ્ય' મેટા-મટીરિયલ સરફેસ ક્લોકિંગ સિસ્ટમ (MSCS) નું અનાવરણ કર્યું, જે ટેન્ક અને એરક્રાફ્ટ જેવી લડાયક પ્રણાલીઓને રડાર માટે વર્ચ્યુઅલ રીતે અદ્રશ્ય બનાવશે.
• કાર્યક્ષમતા: 2019 થી 2024 સુધી પરીક્ષણ કરાયેલ, આ ટેક્નોલોજી વિવિધ પરિસ્થિતિઓમાં ઉચ્ચ પ્રદર્શન દર્શાવે છે અને 90% સ્વદેશી રીતે મેળવેલી છે.
• વ્યાપારીકરણ: ઔદ્યોગિક ઉત્પાદન અને જમાવટ માટે લાઇસન્સ પ્રાપ્ત મેટા એલિમેન્ટ્સ સિસ્ટમ્સ.

 

ફ્યુચરન્સે ભારતની પ્રથમ AI થીંક ટેન્ક લોન્ચ કરી

નવેમ્બર 28, 2024

• ફ્યુચરન્સે ફ્યુચરન્સ લીડરશિપ કાઉન્સિલ (FLC)નું અનાવરણ કર્યું, જે ભારતની પ્રથમ AI થિંક ટેન્ક છે, જેનો હેતુ ભારતમાં AI ટેલેન્ટ ગેપને દૂર કરવાનો છે.
• FLC વિદ્યાર્થીઓને માર્ગદર્શન આપવા અને AI નેતાઓની ટકાઉ પાઇપલાઇન વિકસાવવા માટે ફોર્ચ્યુન 500 અને MAANG કંપનીઓના ટોચના CXO અને નિષ્ણાતોને સાથે લાવે છે.
• આ પહેલમાં IIT, IIM અને યુએસ યુનિવર્સિટીઓ સાથેની ભાગીદારીનો સમાવેશ થાય છે.

 

પ્રોબા-3 મિશન સૂર્યનો અભ્યાસ કરવા પ્રક્ષેપણ માટે તૈયાર

નવેમ્બર 26, 2024

• ઇએસએના પ્રોબા-3નો હેતુ ઇસરો સાથે મળીને સૂર્યના કોરોના અને સૌર ઘટનાનો વિગતવાર અભ્યાસ કરવા માટે કૃત્રિમ ગ્રહણ બનાવવાનો છે.
• આ મિશન બે ચોક્કસ સંરેખિત નાના ઉપગ્રહોનો ઉપયોગ કરે છે, જે સતત સૌર અવલોકનોને સક્ષમ કરે છે અને અવકાશમાં હવામાનની આગાહીને વધારે છે.
• 4 ડિસેમ્બર, 2024 ના રોજ PSLV-XL રોકેટ પર પ્રક્ષેપણ થવાનું છે, જે અવકાશ સંશોધનમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગનું પ્રદર્શન કરે છે.

 

ISRO ને શુક્ર મિશન "શુક્રયાન" માટે સરકારની મંજૂરી મળી

નવેમ્બર 26, 2024

• ISRO ને શુક્રની પરિક્રમા કરતા ઉપગ્રહ મિશન શુક્રયાન માટે મંજૂરી મળી ગઈ છે, જે 2028 માં લોન્ચ થવાનું છે.
• આ જાહેરાત ઈસરોના ડાયરેક્ટર નિલેશ દેસાઈએ કરી છે.
• વધુમાં, ચંદ્રયાન 3 પછી, ચંદ્રયાન 4 મિશન 2030 માં લોન્ચ કરવાના લક્ષ્ય સાથે જાપાનના સહયોગથી ભારે રોવર સાથે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવને લક્ષ્ય બનાવશે.

 

ISRO અને ઓસ્ટ્રેલિયન સ્પેસ એજન્સી ગગનયાન મિશનમાં સહયોગ કરશે

23 નવેમ્બર, 2024

• ISRO અને ઓસ્ટ્રેલિયન સ્પેસ એજન્સી (ASA) એ માનવ અવકાશ ઉડાન પર સહયોગ વધારવા માટે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે.
• આ કરાર ભારતના ગગનયાન મિશન માટે ક્રૂ અને મોડ્યુલ પુનઃપ્રાપ્તિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જેમાં ઓસ્ટ્રેલિયન જળસીમામાં શોધ અને બચાવ કામગીરી માટે ઓસ્ટ્રેલિયન સમર્થનનો સમાવેશ થાય છે.
• ભારતના પ્રથમ ક્રૂડ સ્પેસ ફ્લાઇટ પ્રોગ્રામની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવા માટે આ ભાગીદારી મહત્વપૂર્ણ છે.

 

રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને વેગ આપવા માટે ભારતે પ્રથમ AI ડેટા બેંક શરૂ કરી

23 નવેમ્બર, 2024

• ભારતે રીઅલ-ટાઇમ સેટેલાઇટ, ડ્રોન અને IoT એનાલિટિક્સ દ્વારા રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને વધારવા માટે તેની પ્રથમ AI ડેટા બેંક શરૂ કરી છે.
• પહેલ ગવર્નન્સ, બિઝનેસ અને સાયબર સિક્યુરિટી સેક્ટરમાં સ્કેલેબલ AI સોલ્યુશન્સ માટે વિવિધ ડેટાસેટ્સ પ્રદાન કરે છે.
• જવાબદાર ઉપયોગ અને પારદર્શિતા સુનિશ્ચિત કરતી વખતે નવીનતા, આપત્તિ વ્યવસ્થાપન અને આર્થિક વૃદ્ધિ માટે AI નો ઉપયોગ કરવાના ભારતના વિઝનને અનુરૂપ છે.

 

પશ્ચિમ બંગાળમાં તલના પાકના રોગના નવા જીવાણુની ઓળખ થઈ

21 નવેમ્બર, 2024

• સંશોધકોએ પશ્ચિમ બંગાળના મિદનાપુરમાં તલના પાકને અસર કરતા રોગના કારણ તરીકે Mollicutes બેક્ટેરિયા - 'કેન્ડિડેટસ ફાયટોપ્લાઝ્મા'-નો અભાવ ધરાવતી નવી કોષ દિવાલની ઓળખ કરી છે.
• આ રોગ તલના છોડને ફરીથી વનસ્પતિની સ્થિતિમાં લાવવાનું કારણ બને છે, જેમાં ફૂલો ખીલવાને બદલે લીલા થઈ જાય છે.
• લીફહોપર્સ જેવા જંતુઓ દ્વારા પ્રસારિત આ સૂક્ષ્મજીવો છોડની ફૂલોની પ્રક્રિયાને અવરોધે છે.

 

રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને વેગ આપવા માટે ભારતની પ્રથમ AI ડેટા બેંક શરૂ કરવામાં આવી

21 નવેમ્બર, 2024

• ASSOCHAM AI લીડરશિપ મીટ 2024 ની 7મી આવૃત્તિમાં ભારતની પ્રથમ AI ડેટા બેંક લોન્ચ કરવામાં આવી.
• ઇવેન્ટની થીમ – “ભારત માટે AI: ડ્રાઇવિંગ ઇન્ડિયાઝ AI ડેવલપમેન્ટ – ઇનોવેશન, એથિક્સ એન્ડ ગવર્નન્સ” આ પહેલ સંશોધકો, સ્ટાર્ટઅપ્સ અને ડેવલપર્સને વિવિધ ડેટાસેટ્સની ઍક્સેસ પ્રદાન કરે છે, જેનાથી સ્કેલેબલ AI એપ્લિકેશનના વિકાસને પ્રોત્સાહન મળે છે.
• તે રીઅલ-ટાઇમ એનાલિટિક્સ, ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ અને સાયબર સુરક્ષા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.

 

વૈજ્ઞાનિકો છોડમાં પરાગ ઉત્પાદન માટે મહત્વપૂર્ણ નવા જનીનની ઓળખ કરી

નવેમ્બર 18, 2024

• સંશોધકોએ HMGB15 નામના નવા જનીનને ઓળખી કાઢ્યું છે, જે કોબી અને સરસવથી સંબંધિત છોડ અરેબીડોપ્સિસમાં પુંકેસરના વિકાસ અને પરાગ અનાજની રચના માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
• આ જનીન પરાગની પરિપક્વતા અને તેની અંકુરણ ક્ષમતા માટે મહત્વપૂર્ણ છે, જે ફૂલોના છોડમાં સફળ ગર્ભાધાન અને બીજની રચના માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
• આ શોધ પાકની ફળદ્રુપતા અને બીજ ઉત્પાદનમાં સુધારો કરવા માટે નવા રસ્તાઓ ખોલે છે.

 

સ્પેસએક્સ 19 નવેમ્બરે ભારતના ભારે ઉપગ્રહ GSAT-20ને લોન્ચ કરશે

નવેમ્બર 18, 2024

• સ્પેસએક્સનું ફાલ્કન-9,  કેપ કેનાવેરલથી ઈસરો ના 4,700 કિગ્રાનું  ભારે  GSAT-20 ઉપગ્રહ  લોન્ચ કરશે, જે ભારતનો સૌથી ભારે સંચાર ઉપગ્રહ છે.
• GSAT-20નો હેતુ ઈન્ટરનેટ સેવાઓને વધારવાનો છે, ખાસ કરીને દૂરના વિસ્તારોમાં, 14 વર્ષનું કાર્યકારી જીવન.
• પેલોડ વેઇટને કારણે તે ભારતના LVM-3 સ્થાને પસંદ કરવામાં આવ્યું હતું, જે ભારે પ્રક્ષેપણ માટે Arianespace પર નિર્ભરતાથી SpaceX પર શિફ્ટ થવાનો સંકેત આપે છે.

 

Nvidia અને SoftBank એ વિશ્વનું પ્રથમ AI અને 5G ટેલિકોમ્યુનિકેશન નેટવર્ક લોન્ચ કર્યું

નવેમ્બર 15, 2024

• Nvidia અને SoftBank એ વિશ્વનું પ્રથમ AI અને 5G ટેલિકોમ નેટવર્ક રજૂ કર્યું છે જે AI અને 5G વર્કલોડને એકસાથે ચલાવે છે, જેને AI-RAN (કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા રેડિયો એક્સેસ નેટવર્ક) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
• નેટવર્ક સ્વાયત્ત વાહન રિમોટ સપોર્ટ અને રોબોટિક્સ કંટ્રોલ જેવા અદ્યતન ઉપયોગના કેસો માટે રચાયેલ છે.
• સોફ્ટબેંક તેના AI સુપર કોમ્પ્યુટરમાં Nvidiaની નવી બ્લેકવેલ ચિપને સંકલિત કરનાર પ્રથમ છે.

 

પૂર્વ ઘાટમાં નવી ફૂલોની પ્રજાતિ ક્રિનમ એન્ડ્રિકમ મળી આવી

નવેમ્બર 15, 2024

• આંધ્રપ્રદેશના અલ્લુરી સીતારામ રાજુ જિલ્લામાં સપરલા પહાડીઓના સૂકા, ખડકાળ જંગલોમાં ક્રિનમ એન્ડ્રિકમ, ફૂલોના છોડની નવી પ્રજાતિની શોધ કરવામાં આવી હતી.
• આ છોડમાં મીણ જેવા સફેદ ફૂલો, મોટા અંડાકાર પાંદડા અને ઊંચું સ્ટેમ છે.
• તે એપ્રિલ અને જૂનની વચ્ચે ખીલે છે અને રેસમી દીઠ 12-38 ફૂલોનું ઉત્પાદન કરે છે.
• IUCN દ્વારા આ પ્રજાતિને 'ડેટા ડેફિસિયન્ટ' ગણવામાં આવે છે.

 

IIT ઇન્દોર દ્વારા 6G માટે બુદ્ધિશાળી રીસીવર વિકસાવવામાં આવ્યું છે

નવેમ્બર 15, 2024

• IIT ઇન્દોર, ડૉ. સ્વામીનાથન આરની આગેવાની હેઠળ, 6G અને લશ્કરી સંચાર સુરક્ષાને વધારવા માટે બુદ્ધિશાળી રીસીવરો વિકસાવી રહી છે અને તેમને મોડ્યુલેશન, કોડિંગ અને ઇન્ટરલીવિંગ પદ્ધતિઓ શોધવા અને ડીકોડ કરવામાં સક્ષમ બનાવી રહી છે.
• આ ટેક્નોલોજી પડકારજનક અવાજ અને હસ્તક્ષેપની પરિસ્થિતિઓને અનુકૂલન કરીને, બહુવિધ રીસીવરોની જરૂરિયાતને ઘટાડીને સંચારને સરળ બનાવે છે.

 

પ્રાણીઓના સપ્લીમેન્‍ટ "Pinfenone" માટે વિશ્વની પ્રથમ પેટન્ટ

નવેમ્બર 14, 2024

• સ્કેરક્રોએ પિનફેનોન(એસ)(આર) માટે વિશ્વનું પ્રથમ પેટન્ટ મેળવ્યું છે, જે ખાસ કરીને મિટ્રલ રિગર્ગિટેશનવાળા કૂતરાઓમાં કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર ડિસઓર્ડરની સારવાર અને અટકાવવા માટે રચાયેલ સપ્લીમેંટ છે.
• Pinphenone (S) (R) સપ્લિમેન્ટ્સને જાપાન પેટન્ટ ઑફિસ દ્વારા દવાઓ તરીકે મંજૂર કરવામાં આવે છે અને તે ખોરાક, શેમ્પૂ અને એસેન્સ જેવા ઉત્પાદનો પર લાગુ થશે.

 

ડિફેન્સ સ્પેસ એજન્સીએ 'સ્પેસ એક્સરસાઇઝ - 2024'નું આયોજન કર્યુ

નવેમ્બર 14, 2024

• ડિફેન્સ સ્પેસ એજન્સીએ ભારતની પ્રથમ ત્રિ-સેવા સ્પેસ એક્સરસાઇઝ, 'અંતરિક્ષ અભ્યાસ-2024' શરૂ કરી છે.
• આ અભ્યાસ અવકાશ સંપત્તિને સુરક્ષિત કરવા અને અવકાશમાં ભારતની રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને સુરક્ષિત કરવા માટે અદ્યતન તકનીકોને એકીકૃત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
• તેમાં આર્મી, નેવી, એરફોર્સ, ડિફેન્સ સાયબર એજન્સી, ઈન્ટેલિજન્સ એજન્સી, સ્ટ્રેટેજિક ફોર્સિસ કમાન્ડ, ઈસરો અને ડીઆરડીઓનો સમાવેશ થાય છે.

 

CORSAT 6A કમ્યુનિકેશન સેટેલાઇટ સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યો

નવેમ્બર 14, 2024

• KoreaSat 6A સંચાર ઉપગ્રહ સ્પેસએક્સના ફાલ્કન 9 રોકેટ દ્વારા સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો.
• દક્ષિણ કોરિયાના સેટેલાઇટ કોમ્યુનિકેશન ઓપરેટર થેલ્સ એલેનિયા સ્પેસ દ્વારા ડિઝાઇન કરાયેલ, KoreaSat 6A હાલના KoreaSat 6 સેટેલાઇટને બદલવા માટે તૈયાર છે.
• સ્પેસબસ 4000B2 પ્લેટફોર્મ પર આધારિત આ ઉપગ્રહ 116° પૂર્વમાં તેના જીઓસ્ટેશનરી સ્લોટમાંથી ફિક્સ્ડ અને બ્રોડકાસ્ટ સેટેલાઇટ સેવાઓ પ્રદાન કરશે.

 

IIT મદ્રાસ અને ISROની પ્રવાહી અને થર્મલ સાયન્સ માટે ભાગીદારી

નવેમ્બર 13, 2024

• IIT મદ્રાસે અવકાશયાન અને પ્રક્ષેપણ વાહનો માટે થર્મલ મેનેજમેન્ટમાં સંશોધનને આગળ ધપાવવા માટે ફ્લુઇડ એન્ડ થર્મલ સાયન્સ પર એક સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સની સ્થાપના કરવા ISRO સાથે ભાગીદારી કરી છે.
• આ પહેલને સમર્થન આપવા માટે ISRO રૂ. 1.84 કરોડ આપશે.
• કેન્દ્ર થર્મલ મેનેજમેન્ટ, સ્પેસક્રાફ્ટ થર્મલ રેગ્યુલેશન, હાઇબ્રિડ રોકેટમાં કમ્બશન સ્ટેબિલિટી અને ક્રાયોજેનિક ટેંક  થર્મોડાયનેમિક્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.

 

IIT રોપારે પેટન્ટ યાંત્રિક ઘૂંટણની સુધારણા ઉપકરણ વિકસાવી છે

નવેમ્બર 12, 2024

• IIT રોપરે ઘૂંટણના પુનર્વસન માટે પેટન્ટ, સંપૂર્ણ યાંત્રિક CPM મશીન વિકસાવ્યું છે, જે પોસ્ટ સર્જીકલ ઉપચાર માટે સસ્તું, ઓફ-ગ્રીડ સોલ્યુશન પૂરું પાડે છે.
• મોટરાઇઝ્ડ CPM મશીનોથી વિપરીત, તે પિસ્ટન-પલી સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરે છે, જે વીજળીની જરૂરિયાતને દૂર કરે છે અને તેને પોર્ટેબલ અને ખર્ચ-અસરકારક બનાવે છે.
• આ ઉપકરણ ખાસ કરીને ગ્રામીણ વિસ્તારો માટે ઘૂંટણના પુનર્વસનમાં સફળતા પ્રદાન કરે છે.

 

ઝિમ્બાબ્વેએ ઝિમસેટ-2ના પ્રક્ષેપણ સાથે તેના અવકાશ કાર્યક્રમનું વિસ્તરણ કર્યું

7 નવેમ્બર, 2024

• ZIMSat-2 ને ઝિમ્બાબ્વે નેશનલ જીઓસ્પેશિયલ એન્ડ સ્પેસ એજન્સી (ZINGSA) દ્વારા રશિયાના SWSU ના સહયોગમાં વોસ્ટોચની કોસ્મોડ્રોમથી GK લોન્ચ સેવાઓ દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું.
• તે SWSU ખાતે ZINGSA એન્જિનિયરો અને ઝિમ્બાબ્વેના વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા ડિઝાઇન અને બનાવવામાં આવ્યું હતું.
• લણણી સમયેઆરોગ્યની દેખરેખ, ઉપજની આગાહી અને પોષક તત્ત્વોની ઉણપની તપાસ માટે મલ્ટિસ્પેક્ટ્રલ કેમેરાથી સજ્જ, તે ટકાઉ કૃષિ અને ખાદ્ય સુરક્ષાને સમર્થન આપે છે.

 

વેબ ટેલિસ્કોપ પ્રોટોબ્લેક હોલની ઝડપી વૃદ્ધિનું ખુલાસો કર્યો

6 નવેમ્બર, 2024

• નાસાના જેમ્સ વેબ સ્પેસ ટેલિસ્કોપે LID-568નું અવલોકન કર્યું છે, જે એક સુપરમાસિવ બ્લેક હોલ છે જે બિગ બેંગના 1.5 અબજ વર્ષો પછી રચાયું હતું અને તેનું દળ સૂર્ય કરતા 10 મિલિયન ગણું છે.
• LID-568 એ એડિંગ્ટન મર્યાદા કરતાં 40 ગણી સામગ્રીનો વપરાશ કરે છે, જે પ્રવેગિત ઉત્ક્રાંતિ પ્રક્રિયા સૂચવે છે, જે બ્લેક હોલની રચનાના વર્તમાન મોડલ્સને પડકારે છે.

 

UAEનું ADNOC એ કાર્યક્ષમતા વધારવા માટે ઉર્જા ક્ષેત્રમાં એજન્ટિક AI તૈનાત કર્યુ

4 નવેમ્બર, 2024

• UAEનું ADNOC G42, Microsoft અને AIQ સાથે મળીને, ઓપરેશનલ કાર્યક્ષમતા અને આગાહીની સચોટતા વધારવા માટે પ્રથમ વખત ઊર્જા કામગીરીમાં સ્વાયત્ત એજન્ટ AIનો અમલ કરી રહ્યું છે.
• AI સિસ્ટમ સ્વાયત્ત રીતે સુધારાઓને ઓળખશે, મહિનાઓથી દિવસો સુધી સિસ્મિક સર્વેક્ષણોને ઝડપી બનાવશે અને ઉત્પાદન અનુમાનમાં 90% સુધી સુધારો કરશે.

 

ISRO એ લદ્દાખમાં ભારતનું પ્રથમ એનાલોગ સ્પેસ મિશન લોન્ચ કર્યું

4 નવેમ્બર, 2024

• ISRO એ લદ્દાખમાં ભારતનું પ્રથમ એનાલોગ અવકાશ મિશન લોન્ચ કર્યું છે, જે ભવિષ્યના ચંદ્ર મિશન માટેની ભારતની યોજનાઓને સમર્થન આપવા માટે આંતરગ્રહીય વસવાટની પરિસ્થિતિઓનું અનુકરણ કરે છે.
• આ મિશનમાં એક અવકાશ નિવાસસ્થાન, Hab-1 છે, જેમાં હાઇડ્રોપોનિક્સ ફાર્મ અને સેનિટેશન જેવી સુવિધાઓ છે, જે અવકાશ સંશોધન માટે સ્વ-ટકાઉ વાતાવરણ બનાવે છે.

 

ટકાઉપણું માટે જાપાન વિશ્વનો પ્રથમ લાકડાનો ઉપગ્રહ લોન્ચ કરશે

4 નવેમ્બર, 2024

• જાપાનની ક્યોટો યુનિવર્સિટી અને સુમિટોમો ફોરેસ્ટ્રીએ "લિગ્નોસેટ" વિકસાવ્યો છે, જે વિશ્વનો પ્રથમ લાકડાનો ઉપગ્રહ છે, જે સ્પેસએક્સ રોકેટની ઉપર આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ સ્ટેશન પર છોડવામાં આવશે.
• લિગ્નોસેટ, જાપાનીઝ મેગ્નોલિયા લાકડામાંથી બનેલું, અવકાશમાં લાકડાની સ્થિતિસ્થાપકતા ચકાસવા માટે છ મહિના સુધી પૃથ્વીની પરિક્રમા કરશે, કારણ કે લાકડું શૂન્યાવકાશમાં સડતું નથી અથવા બળતું નથી.
• લાકડા આધારિત ઉપગ્રહો અવકાશના પ્રદૂષણને ઘટાડી શકે છે.

 

પૃથ્વીની નજીક પ્રથમ બ્લેક હોલ ટ્રિપલ સિસ્ટમ મળી

4 નવેમ્બર, 2024

• વૈજ્ઞાનિકોએ 8,000 પ્રકાશવર્ષ દૂર સિગ્નસમાં સ્થિત પ્રથમ "બ્લેક હોલ ટ્રિપલ" સિસ્ટમની ઓળખ કરી છે, જેમાં કેન્દ્રિય બ્લેક હોલ, V404 સિગ્ની, નજીકમાં ફરતો તારો અને દૂરનો તારો છે જે દર 70,000 વર્ષે પરિભ્રમણ કરે છે.
• આ સિસ્ટમ સૂચવે છે કે કેટલીક દ્વિસંગી બ્લેક હોલ પ્રણાલીઓ મૂળરૂપે ત્રિપુટી તરીકે રચાયેલી હોઈ શકે છે, જેમાં બ્લેક હોલ સંભવિતપણે સમય જતાં કોઈ સાથીદારને ગળી જાય છે.

 

ISROનું પ્રથમ એનાલોગ સ્પેસ મિશન લેહ, લદ્દાખમાં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું

2 નવેમ્બર, 2024

• ISRO એ AAKA સ્પેસ સ્ટુડિયો, યુનિવર્સિટી ઓફ લદ્દાખ, IIT બોમ્બે અને લદ્દાખ ઓટોનોમસ હિલ ડેવલપમેન્ટ કાઉન્સિલના સહયોગથી હ્યુમન સ્પેસ ફ્લાઇટ સેન્ટરની આગેવાની હેઠળ લેહથી ભારતનું પ્રથમ એનાલોગ સ્પેસ મિશન લોન્ચ કર્યું.
• અવકાશમાં રહેવાના પડકારોનો અભ્યાસ કરવા માટે લદ્દાખની મંગળ જેવી પરિસ્થિતિઓનો ઉપયોગ કરીને આંતરગ્રહીય વસવાટનું અનુકરણ કરવાનો આ મિશનનો ઉદ્દેશ્ય છે, જેનાથી ભવિષ્યના સંશોધનને ફાયદો થશે.